कित्येक दिवसानंतर पुन्हा खोलीचा दरवाजा उघडला.. आणि वीसएक वर्षापुर्वीचा काळ डोळ्यासमोर आला बंद पडलेल्या घरात जाळांचे साम्राज्य आजही तसंच होतं जसं त्यावेळी होतं टपकत असलेल्या माळवदा पाशी ओलसर पोपडे आलेली भिंत अजूनच काळी भासत होती......... खिन्न.... एकाकी कोपऱ्यात पालीचे एक जोडपे डोळ्यांच्या कंदिलातून किड्या मुंग्याची वाट पाहत होते कोण फसतय जाळ्यात अगदी तसेच .... त्या दिवसासारखे... अगदी अंगावर येणारे.. आज ही आठवतय.... अगदी स्पष्ट...... धुरसट अशा काचेवर चंदनाचा हार चढलेला एक फोटो आणि कोपऱ्यात पांढ-या मातीत माखलेला एक साडीचा कपडा किनकीन करणाऱ्या बांगड्या हातात.... तीने चुल सारवली आणि नऊ महिने नऊ दिवसांची पोटूशी सहन होत नव्हतं तरी आपल्या चार वर्षाच्या बाळासाठी राबत होती बाळ ते पहात होतं त्याची त्याला जाणिव होती.. गाठीला पैसा नव्हता दवादारू साठी.... कुठे जाऊ शकत नव्हती कोणाकडे मागू शकत नव्हती..... आणि... आणि.......अचानक.. एक आर्त किंकाळी खोलीभर घुमली बाहेरच्या वादळवा-यात आतल्याआतच विरली... एका क्षणात शांत होतं उदर रितं झालं होतं..... एक फूल आणि नुकतीच उभलेली कळी... मलूल झाली होती निपचीत पडली होती.. तिचा जन्म.... काही क्षणापुरता अन् अन्... सगळं शांत.... भयाण.. दोन अंत अंनतात विलीन पणती दिवा आता सगळंच विझलं होते उरलं होतं ते फक्त... भकासपण.... थोड्या दिवसांनी दरवाजे आणि शेवटी लावलेले घरावर एक कुलूप बंद....कायम बंद.. मला पोरकं करून मला एकाकी करून दर वर्षी नित्यनेमाने.. किर्र करीत दरवाजा उघडला...मी... तेच चार वर्षाचे बाळ.. खोल कुठेतरी मनाच्या दरवाज्यावर दस्तक देतोय.. काय दोष होता माझा... काय गुन्हा होता माझा.. आजही एक दरवाजा बंद आहे..... हृदयात.. आज ही एक किंकाळी ऐकू येते रोज.... रोज.. त्या बंद दारा आडून.... आणि मग परत सगळं शांत होतं....... भयाण... भकास..... दरवर्षी.... ह्याचदिवशी.. ह्याचमहिन्यात.... अन्... पुन्हा दरवाजा बंद केला मी फिरून पुढच्या वर्षी.. पुन्हा ती किकाळी ऐकायला.... अनुभवायला... पैश्याची किंमत, आईची किंमत.... आईची किंमत..... .

कित्येक दिवसानंतर पुन्हा
खोलीचा दरवाजा उघडला..
आणि वीसएक वर्षापुर्वीचा
काळ डोळ्यासमोर आला
बंद पडलेल्या घरात
जाळांचे साम्राज्य
आजही तसंच होतं
जसं त्यावेळी होतं
टपकत असलेल्या
माळवदा पाशी
ओलसर पोपडे आलेली
भिंत अजूनच काळी
भासत होती.........
खिन्न.... एकाकी

कोपऱ्यात पालीचे
एक जोडपे डोळ्यांच्या
कंदिलातून किड्या मुंग्याची   
वाट पाहत होते
कोण फसतय जाळ्यात
अगदी तसेच ....
त्या दिवसासारखे...
अगदी अंगावर येणारे..

आज ही आठवतय....
अगदी स्पष्ट......
धुरसट अशा काचेवर
चंदनाचा हार चढलेला
एक फोटो आणि
कोपऱ्यात पांढ-या
मातीत माखलेला
एक साडीचा कपडा
किनकीन करणाऱ्या
बांगड्या हातात.... 
तीने चुल सारवली
आणि नऊ महिने
नऊ दिवसांची पोटूशी      
सहन होत नव्हतं तरी
आपल्या चार वर्षाच्या
बाळासाठी राबत होती
बाळ ते पहात होतं
त्याची त्याला जाणिव होती..

गाठीला पैसा नव्हता
दवादारू साठी....
कुठे जाऊ शकत नव्हती
कोणाकडे मागू शकत
नव्हती.....

आणि...
आणि.......अचानक..
एक आर्त किंकाळी
खोलीभर घुमली
बाहेरच्या वादळवा-यात
आतल्याआतच विरली...

एका क्षणात शांत होतं
उदर रितं झालं होतं.....

एक फूल आणि नुकतीच
उभलेली कळी...
मलूल झाली होती
निपचीत पडली होती..

तिचा जन्म.... काही क्षणापुरता
अन् अन्...
सगळं शांत.... भयाण..
दोन अंत अंनतात विलीन
पणती दिवा आता
सगळंच विझलं होते
उरलं होतं ते फक्त...
भकासपण....

थोड्या दिवसांनी
दरवाजे आणि शेवटी लावलेले
घरावर एक कुलूप
बंद....कायम बंद..
मला पोरकं करून
मला एकाकी करून

दर वर्षी नित्यनेमाने..
किर्र करीत दरवाजा
उघडला...मी...
तेच चार वर्षाचे बाळ..
खोल कुठेतरी
मनाच्या दरवाज्यावर
दस्तक देतोय..
काय दोष होता माझा...
काय गुन्हा होता माझा..

आजही एक दरवाजा
बंद आहे..... हृदयात..
आज ही एक किंकाळी
ऐकू येते रोज.... रोज..
त्या बंद दारा आडून....
आणि मग परत
सगळं शांत होतं.......
भयाण... भकास.....

दरवर्षी.... ह्याचदिवशी..
ह्याचमहिन्यात....

अन्... पुन्हा दरवाजा बंद केला मी
फिरून पुढच्या वर्षी..
पुन्हा ती किकाळी
ऐकायला.... अनुभवायला...

पैश्याची किंमत,
आईची किंमत....
आईची किंमत.....
.
....सुरजकुमारी गोस्वामी हैद्राबाद